07Văn khấn cô đôi thượn ngàn – sắm lễ bản văn cúng

07Văn khấn cô đôi thượn ngàn – sắm lễ bản văn cúng, văn hóa tôn giáo tín ngưỡng này là không những thờ phụng, mà còn kèm theo môn nghệ thuật diễn xướng độc đáo, đó chính là hát văn và múa phụ họa. Cô Đôi Thượng Ngàn là bản hát văn phổ biến trong tín ngưỡng Đạo Mẫu, trong đó có bản dễ hát và hay được biểu diễn nhất…

Trong văn hóa tín ngưỡng Đạo Mẫu của dân tộc Việt gồm có 36 giá đồng, mỗi giá có bản văn khác nhau, chủ yếu mô tả về xuất xứ, hoạt động của các Thánh như: Các Mẫu, ông Hoàng Bẩy, ông Hoàng Ba, ông Hoàng Cả, ông Hoàng Mười… trong đó có giá Cô Đôi Thượng Ngàn.

Riêng giá Cô Đôi Thượng Ngàn có nhiều bản văn diễn xướng khác nhau, nhưng có bản văn dễ hát và hay được biểu diễn nhất. Bàn về bản văn này có nhiều điều để nói, nhưng chỉ cần nêu nghệ thuật thể hiện khi tả về một vị Thánh, cùng những hoạt động của vị Thánh đó đã toát lên sự vi diệu rồi.

Bài cúng Văn khấn Cô Đôi Thượng Ngàn

Nam mô a di đà phật! (3 lần)

Hương tử chúng con thành tâm kính lạy đức Hiệu Thiên Chí tôn Kim Quyết Ngọc Hoàng Huyền cung cao Thượng đế

Kính lạy

Đức Cửu Trùng Thánh Vân lục cung công chúa

Đức Thiên tiên Quỳnh Hoa Liễu Hạnh Mã Hoàng công chúa, sắc phong Chế Thắng Hỏa Diệu Đại Vương, gia phong Tiên Hương Thánh mẫu

Đức đệ nhị đỉnh thượng cao sơn triều Mường Sơn tinh công chúa Lê Mại Đại Vương

Đức đệ tam Thủy phủ, Lân nữ Công Chúa

Đức đệ tứ khâm sai Thánh Mẫu, tứ vị chầu bà, năm tòa quan lớn Mười dinh các quan, mười hai Tiên Cô

Con xin cung thỉnh Cô Đôi Thượng Ngàn, mười hai thánh cậu, Ngũ hổ Đại tướng, Thanh Hoàng Bạch Xà Đại tướng.

Hôm nay là …

Tín chủ con là ………..

Ngụ tại:……………………………

Cùng toàn thể gia đình đến điện (phủ, đền) chấp tay kính lễ khấu đầu vọng bái.

Lòng con thành khẩn, dạ con thiết tha kính dâng lễ vật con cúi xin các ngài xét thương cứu độ cho gia đình con tiêu trừ tai nạn điều lành thường tới, cầu tài được tài, cầu lộc được lộc, cầu bình an được bình an.

Nam mô a di đà phật! (3 lần)

Chú ý, đây là bài khấn nôm cho những con hương đi lễ nhà thánh, nhà ngài còn những thầy đồng chuyên lễ lạy thì sẽ sử dụng bài khấn khác đầy đủ và chi tiết hơn rất nhiều.

Sắm lễ vật dâng lễ Cô Đôi Thượng Ngàn

Một mâm lễ vật dâng lên Cô Đôi Thượng Ngàn nên đầy đủ những vật phẩm sau:

1 lọ hoa tươi và 1 đĩa quả tươi.

1 đĩa xôi, 1 con gà luộc và 1 cút rượu trắng. Nếu không sử dụng gà luộc, bạn có thể thay thế bằng một khổ thịt luộc.

1 cơi trầu cau têm cánh phượng.

1 mâm tiền vàng.

1 đĩa oản xanh.

Thẻ hương cùng một cánh sớ trình cô.

Bản văn Cô Bơ

Bản văn Cô Đôi Thượng

Bản văn Cô Đôi Cam Đường

Bản văn Cô Sáu

Bản văn Cô Chín

Bản văn Cô Be

Bản văn Cô Đôi nhà Trần

Văn khấn Bà chúa Thượng Ngàn

Văn khấn Bà Chúa Thượng Ngàn Tam Đảo

Văn khấn Mẫu Thượng Ngàn

Văn khấn Ban Sơn Trang tại chùa

Sắm lễ Mẫu Thượng Ngàn

Văn khấn Tam Tòa Thánh Mẫu

Bản văn Cô Đôi Thượng Bồng Lai

Văn khấn đền Đôi Cô

Lễ dâng Mẫu

Sắm lễ đền Mẫu

Sắm lễ đền Mẫu Hưng Yên

Văn khấn đền Mẫu Đông Cuông Lào Cai

Văn khấn Mẫu ở Đền

Văn khấn Mẫu Thượng Ngàn

Văn khấn Mẫu Đông Cuông

Văn khấn Mẫu ở chùa

Lời văn Cô Đôi Bồng Lai

Bản văn Cô Đôi Thượng Ngàn

Dưới đây, ban biên tập xin tổng hợp một số bản văn về Cô Đôi Thượng Ngàn hiện còn lưu truyền trong dân gian.

Bản văn cô Đôi Thượng Ngàn thứ nhất

Thiên Thai là cảnh bồng lai

Tấu Cô Đôi Thượng đại tài hái hoa

Hầu vua hầu mẫu ba toà

Tiếng tăm lừng lẫy chúa bà yêu thương

Về đồng đánh phấn soi gương

Lược ngà chải chuốt vành dây đội đầu

Rong chơi quán Sở tần Lâù

Xe giá lên chầu thưọng đế vua cha

Đệ tử Cô vô số hằng hà

Chiêu tài tiếp lộc gần xa cho đồng

Hầu vua hầu mẫu bơ toà

Vua cha cũng quý, chúa bà yêu thương

Về đồng đánh phấn soi gương

Khăn xanh lấy chít vành dây đội đầu

Rong chơi quán Sở Tần lâù

Loan giá lên chầu thưọng đế vua cha

Đền thờ Cô vô số hằng hà

Ban tài tiếp lộc gần xa cho đồng)

Đứng trên ngàn rừng xanh ngan ngát

Thấy cô về ngỡ Phật quan âm

Tay đàn miệng hát ca ngâm

Điểm đa điểm đót tiếng trầm nhặt khoan

Vượn trên non ru con rầu rĩ

Dưới suối ngàn chin năn nỉ véo von

Vui về thú cảnh Đông cuông

Trên ngàn cô thượng ca ngâm chơi bời

Cảnh núi rừng sương rơi lác đác

Thú hữu tình càng ngự càng vui

Ba gian lầu mát thảnh thơi

Sớm rong đỉnh núi tối ngồi sườn non

Ca rằng tang tính tình tang

Ai ơi có biết cô ngàn tôi chăng

Bốn bề hiu quạnh vắng tanh

măng tre măng lứa mọc xanh đầy ngàn

Chắp tay bái lạy cô ngàn

Sơn lâm công chúa giáng đàn chứng đây

Trần gian hồ dễ ai hay

mời cô lai giáng đền này chứng minh

Hiệu cô là công chúa Sơn tinh

mặt tròn vành nguyệt má in phấn hồng

Da cô trắng tựa tuyết đông

tóc dà dà biếc lưng ong dịu dàng

Chân cô đưa nhởn đưa ngang

Bước nào bước ấy tiên nàng nguyệt nga

Chạnh lòng vàng đá người ta

Chau mày quân tử xót xa yêng hùng

Mỗi năm đẹp một não nùng

Dạy chim oanh hót bạn cùng văn nhân

vẻ nào vẻ chẳng thêm xuân

éo le nhiều nỗi thanh tân chơi bời

Tốt tươi miệng nở hoa cười

Đáng xinh đáng lịch đáng người thuyền quyên

nàng ân nàng ái kề bên

Cô Lan cô Huệ chúa tiên thượng ngàn

Non xanh nước biếc suối vàng

Đông cuông cảnh ấy lại càng lâng lâng

có phen cô dạy ngưòi rừng

nói ra trăm tiếng giống chung ngôn từ

Cô theo hầu Diệu tín thiền sư

Anh linh nổi tiếng Đông Cuông Từ Sơn Lâm

Ngự sơn lâm đông cuông tuần quán

Cô Đôi ngàn vạn phép anh linh

Tiên Cô biến hoá hiện hình

Cung thỉnh các bộ sơn tinh ngự về

Chữ biển đề Đại vương Lê Mại

Phép Khuông phù quốc thái dân an

Thỉnh cô chứng giám đàn tràng

Độ cho đồng tử an khang đời đời.

Bản văn cô Đôi Thượng Ngàn thứ hai

Ngọc điện chốn kim môn, cô ra vào ngọc điện chốn kim môn

Danh thơm ngoài cõi tiếng đồn trong í i cung.

Xinh thay một thú cô Đôi ngàn

Bầu trời cảnh phật í i ì í i phong quang bốn mùa

Trên bát ngát trăm hoa đua nở

Dưới cảnh bầy cầm thú đua chơi i ì í a ới a à ới a a…

Chim bay phấp phới mọi nơi

Cá theo ngược nước í i i ì í i lượn bơi vẫy vùng

Trên rừng tùng gió rung lác đác

Đỉnh sườn non đá chất cheo leo

Kìa dòng sông Thương nước chảy trong veo i ì í a ới a à ới a a…

Sông Thương nước chảy trong veo

Thuyền xuôi người ngược í i ì í i có tiếng hò reo vang lừng

Nhìn đá núi mấy tầng cao thấp

Ngàn cỏ hoa tăm tắp màu xanh i ì í a ới a à ới a a…

Cô chơi bốn mùa gió mát trăng thanh

Hoa khoe sắc thắm í i ì í i đua tranh mọi màu

Niềm thích thú một bầu phong cảnh

Mùi cơm lam thịt thính cô ưa.

Cô chơi Đồng Đăng, ao Cả, chợ Bờ i i ì i…

Bài sai đố triệu lục cung

Nàng ân nàng ái vốn dòng sơn trang

Tính cô hay măng trúc măng giang á a a á à à a…

Thiều quang sáng tỏ lưng trời

Một màu xuân sắc tốt tươi rườm rà

Trên ngàn xanh lắm quả nhiều hoa á a a á à à a…

Ngàn xanh lắm quả nhiều hoa

Cô Đôi dạo gót vào ra sớm chiều

Chiếc hồ mây nặng trĩu lưng đeo á a a á à à a…

Chân cô đã bước tới đâu

Gieo mầm nhân nghĩa nối cầu vinh hoa

Cô đẹp sao Bắc đẩu ngân hà á a a á à à a…

Á a a á à à a…

Dốc cao mặc dốc băng băng qua đèo,đèo còn xa.

Dốc cao mặc dốc băng băng qua đèo,đèo còn xa

Ánh trăng mở chiếu.soi bên đồi cô đẹp làm sao.

Ánh trăng mở chiếu .soi bên đồi cô đẹp làm sao

Trời mịt mùng núi ngàn cheo leo,núi non mịt mùng.

Nước chảy róc rách ôi nước chảy về đâu

Nước tuôn rì rào nước chảy rì rào.

Những nàng tiên ca hát vang muôn lời ca.

Cô lên ngàn cô xuống núi.

Hú vang vang cả núi đồi

Ơi rừng ơi núi ơi rừng ơi núi ơi …ế ê ê ề…..

Ngày 5 cho chí ngày 10 là ngày phiên chợ đồng đăng kỳ lừa

Bước nhanh chân kẻo chợ về trưa bán hàng chưa hết lại mua hàng về.

Á a a a á à a a

Á…. a…. a… a… á …à …a.. a..

Xe loan thánh giá hồi cung

Bản văn Cô Đôi Thượng Ngàn thứ ba

Đứng trên ngàn rừng xanh ngan ngát
Thỉnh cô về mộ Phật Quan Âm
Tay đàn miệng lại ca ngâm
Thánh tha thánh thót tiếng trầm nhặt khoan
Vượn trên non ru con rầu rĩ
Dưới suối ngàn chim nỉ véo von
Vui về thú cảnh lâm sơn
Cô mường cô mán hát ngâm chơi bời
Hát tiếng đầy tiếng với lã chã
Thú hữu tình càng ngự càng vui
Ba gian đền mát thảnh thơi
Sớm rong sườn núi tối ngồi đầu non
Trúc véo von đàn thông lừng lẫy
Nước đầu ghềnh rây rẫy khoan khoan
Hát rằng tang tính tình tang
Ai ơi có biết cô ngàn tôi chăng
Tặc thụ khiểu là á mị tắc
Tặc thụ nắm là mị phí giao
Phất phơ cô tựa non cao
Rừng kia núi nọ ra vào sơn lâm
Khi măng vầu cơm lam gạo lốc
Mái sim cùng rau luộc dài vây
Thỉnh cô giáng hạ chứng tri

Cô Mường cô mán một khi giáng đàn

Hát líu lường líu lo líu liếc
Giá ngự đồng trạc quyết anh linh
Thỉnh mời Công Chúa Sơn Tinh
Tay ngần ngần trắng má xinh vẻ hồng
Vẻ phù dung dịu dàng cách điệu
Nét đoan trang yểu điệu phi phong
Hây hây da trắng tuyết đông
Tóc rà rà biếc lưng ong dịu dàng
Thoảng mùi hương chân đi nhã nhặn
Mặc áo xiêm chân dận hài hoa
Trạnh lòng vàng đá người ta
Chau mày quân tử xót xa anh hùng
Cách não nùng nhiều bề lịch sự
So tài cao sĩ tú thi nhân
Mỗi năm là một vẻ xuân
Thanh tân đòi một tấm thân vạn mười
Vẻ tốt tươi miệng cười hoa nở
Bức thanh thanh tố nữ thuyền quyên
Cô ân cô ái kề bên
Cô lan cô huệ chúa tiên thượng ngàn
Hợp bàn loan non bồng nước nhược
Đàn ngũ huyền lầu thuộc Chiêu Quân
Cảnh thanh xuân lại thêm xuân
Éo le nhiều nỗi thanh tân chơi bời
Giả làm người thướt tha ghẹo khách
Dạy chim thiêng sênh phách véo von
Khi cô dạy vượn ru con
Réo ra réo rắt ní non buồn rầu
Loài cầm thú gọi nhau réo rắt
Dựng ngư ca tiểu dịch lừng lừng
Có phen cô dạy người rừng
Nói ra trăm tiếng giống chung ngôn từ

Đất Trang Chu hiệu là Diệu Tín

Đức thuyền sư nổi tiếng anh linh
Lạng Sơn chốn ấy cảnh thanh
Đông Cuông Tuần Quán hữu tình thanh tao
Giữa năm thân anh hào giáng khí
Thác đinh sinh sơn trị chúa tiên
Vốn người hình thể phương viên
Trâm anh lệnh tốc nên hiển hào
Bản dao cao cha là chúa mọi
Phép thần tiên khắp cõi ai đương
Tổ sư đắc đạo sơn trang
Sinh ra một nàng vạn phép truyền cho
Phán thụ các di sơn mọi phép
Giáng mo phù trượng quyết anh linh
Nào bà Diệu Nghĩa tàng hình
Thỉnh mời các bộ sơn tinh ngự về
Chữ biển đề Địa Vương Lê Mại
Bảo hộ cho tai nạn băng tiêu
Đời đời phúc lộc phong nhiêu
Hây hây ngày Thuấn tháng Nghiêu thọ trường.

Hầu giá Cô Đôi Thượng Ngàn

Cô Đôi Thượng rất hay ngự về đồng, vì danh tiếng Cô lừng lẫy ai ai cũng biết đến, đệ tử Cô đông vô số và Cô cũng hay bắt đồng. Trong đại lễ khai đàn mở phủ người ta thường dâng lễ vàng cây lên 4 vi tiên cô là Cô Đôi, Cô Bơ, Cô Chín và Cô Bé. Cô Đôi thường là giá Cô ngự về đầu tiên mở khăn cho hàng Thánh Cô để chứng lễ. Cô về đồng thường khai quang rồi múa mồi, múa tay tiên, hái tài hái lộc ban cho đệ tử. Trang phục áo xanh ngắn đến hông, quầy đen hoặc quầy hoa. Đầu đội khăn voan kết thành hình đóa hoa hoặc khăn vấn, hai bên dắt hoa.